Η συμπεριφοριστική συμβουλευτική είναι η συμβουλευτική που εφαρμόζει διάφορες τεχνικές που συνδέονται ή προέρχονται από την θεωρία της μάθησης. Με στόχο να τροποποιήσει συγκεκριμένες απροσάρμοστες συμπεριφορές. (Patterson, 1973).
Η συμπεριφοριστική θεωρία πρεσβεύει ότι η συμπεριφορά είναι αποτέλεσμα μάθησης. Πιστεύει αποδεχόμενη τη θεωρία του John Locke πως ο άνθρωπος κατά την γέννηση του είναι tabula rasa, άγραφος χάρτης, ούτε καλός ούτε κακός. Καθώς το άτομο μαθαίνει να αντιδρά στο περιβάλλον του διαμορφώνεται η συμπεριφορά και η προσωπικότητα του.
Σύγχρονες απόψεις (όπως αυτές των Skinner, Wolpe και Bandura) πρεσβεύουν πως μια σημαντική δύναμη διαμόρφωσης της προσωπικότητας του ανθρώπου είναι ο περιβαλλοντικός ντετερμινισμός στην πιο στενή του έννοια (Evans 1968).
Βέβαια και η κληρονομικότητα καθώς και η αλληλεπίδραση κληρονομικότητας και περιβάλλοντος επιδρούν στην συμπεριφορά του ανθρώπου.
Αλλά αφού δεν είμαστε σε θέση να ελέγξουμε τη κληρονομικότητα χειριζόμαστε κατάλληλα το περιβάλλον για να τροποποιήσουμε την συμπεριφορά. Η ανθρώπινη προσωπικότητα αποτελείται τόσο από θετικές όσο και από αρνητικές συνήθειες. Και οι δυο μαθαίνονται κατά τον ίδιο τρόπο. Η κοινωνία ή η περίσταση μέσα στην οποία εκδηλώνεται η συμπεριφορά καθορίζει αν αυτή αρμόζει ή δεν αρμόζει. Επομένως η ανάρμοστη συμπεριφορά διαφέρει από την αρμόζουσα όχι ως προς τον τρόπο που αποκτήθηκε και μαθεύτηκε αλλά ως προς το πόσο φαίνεται ανάρμοστη στους παρατηρητές της.
Η θεραπεία της συμπεριφοράς βασίζεται στη θεωρία ότι τα συναισθηματικά προβλήματα αναπτύσσονται γιατί ο άνθρωπος δεν κατάφερε να μάθει αποτελεσματικούς τρόπους αντίδρασης σε ορισμένες περιστάσεις (αποτελεσματικές σύμφωνα με τα πρότυπα της κοινωνίας).
Επομένως υπάρχει ένα πρόβλημα μάθησης που μπορεί κανείς να επιλύσει εφαρμόζοντας τις βασικές τεχνικές της μάθησης. Δεν χρειάζεται να εισχωρήσει στο ασυνείδητο ή να προκαλέσει ενόραση ή να αλλάξει την προσωπικότητα του πελάτη. Το μόνο που πρέπει να κάνει είναι να αναθεωρήσει την συμπεριφορά του και να εξαλείψει τα συμπτώματα. Οι συμπεριφοριστές απορρίπτουν την ιδέα της ψυχικής ασθένειας και ανάγουν την αποκλίνουσα συμπεριφορά σε μη αποτελεσματικούς τρόπους εκμάθησης συμπεριφοράς.
Ιωάννης Φίλης
BAsc Communications – Αμερικάνικο Κολλέγιο Ελλάδος – Deree